22 Μαρ 2025

Ἄν θέλητε νὰ ἐνημερώνησθε ὅταν δημοσιεύω καινούργια ἄρθρα, μπορεῖτε εἴτε νὰ ἀκολουθήσητε τὸ RSS feed μου, εἴτε νὰ ἐγγραφῆτε στὸ ἐνημερωτικό μου δελτίο (newsletter):

Κατ' ἀρχάς, νὰ ξεκαθαρίσω πὼς δὲν γνωρίζω τὴν κυρία Σινοπούλου (καὶ μὲ μιὰ γρήγορη ἔρευνα φαίνεται καὶ ἀδύνατο νὰ ἐπικοινωνήσῃ κανείς μαζί της), οὔτε ἔχω καμία σχέση κέρδους μὲ τὸ προϊόν.

Διάβασα τὴν μετάφρασι τῆς Ροζαλὶ Σινοπούλου στὸ ἔργο τοῦ Μπερνάρ Στίγκλερ «Ἡ Τεχνικὴ καὶ ὁ Χρόνος 1: Τὸ Σφάλμα τοῦ Ἐπιμηθέα». Παιδιὰ μιλᾶμε ὄχι ἁπλῶς γιὰ μία καλή μετάφρασι, ἀλλὰ γιὰ μιὰ μετάφρασι παγκοσμίου βεληνεκοῦς, χωρὶς καμία δόση ὑπερβολῆς. Καὶ ἐξηγοῦμαι: Ὑποστηρίζω πὼς αὐτὴ ἡ μετάφρασι εἶναι καλυτέρα ἀπὸ τὴν πιὸ γνωστὴ ἀγγλικὴ μετάφρασι τῶν Beardsworth & Collins.1

Πρέπει νὰ ὁμολογήσω πὼς στὴν ἀρχὴ εἶχα ἀπογοητευτῆ ποὺ πῆρα τὴν ἑλληνικὴ μετάφρασι γιατὶ διάβαζα τὴν ἀγγλικὴ καὶ μοῦ ἐφαίνετο πιὸ κατανοητή (καὶ πέφτω γρήγορα σὲ ἀπελπισία μὲ ἑλληνικὲς μεταφράσεις γιατὶ ἔχουν καταστρέψει ἔργα καὶ ἔργα).2 Μετὰ ὅμως κατάλαβα πὼς αὐτὸ συνέβη γιατὶ εἶναι ἀνακριβὴς, ἀφοῦ βρῆκα κάπου διαδικτυακὰ ἕνα ἀντίγραφο τοῦ πρωτοτύπου ἀπὸ τὸν Στίγκλερ στὰ Γαλλικά. Δὲν ξέρω τόσο καλὰ Γαλλικὰ (δηλαδὴ προφανῶς δὲν μπορῶ νὰ διαβάσω μόνο τὸ πρωτότυπο τοῦ Στίγκλερ, ἀλλιῶς δὲν θὰ ἔψαχνα μεταφράσεις), ἀλλὰ ξέρω ἀρκετὰ γιὰ νὰ καταλάβω ποιὰ εἶναι καλυτέρα. Εἶδα λοιπὸν πὼς μετέφρασαν τὸν πολὺ βαθὺ καὶ τεχνικὸ ὅρο «non-lieu», κατὰ Marc Augé, ὡς «renunciation», ἐνῷ ἡ κ. Σινοπούλου πολὺ ὀρθὰ τὸν ἀπέδωσε ὡς «μη-τόπο» (ποὺ ἀπὸ ὅ,τι ξέρω εἶναι καὶ ἡ εὐρέως ἀποδεκτὴ μετάφρασι). Εἶδα ὅτι μετέφρασαν τὸ «énoncée» ὡς «conceived» καὶ τὸ «geste» ὡς «separation», κι ὅλα αὐτὰ στὴν πρώτη μόνο παράγραφο.

Ἡ σημασία αὐτῆς τῆς μετάφρασης ἐνισχύεται ἄν ἀναλογιστῶμε πὼς πρόκειται γιὰ ἕνα ἐξαιρετικὰ δύσκολο καὶ δυσπρόσιτο ἔργο, χωρίς πολὺ ὑλικὸ στὴν βιβλιογραφία. Τί νὰ πῶ, νιώθω τυχερὸς αὐτὴν τὴν στιγμὴ ποὺ ἡ μητρική μου γλῶσσα εἶναι τὰ Ἑλληνικὰ καὶ ἔχω πρόσβασι σὲ αὐτὴν τὴν μετάφρασι. Ἀλλὰ ἐπίσης, παιδιὰ τί φάση; Γιατὶ αὐτὴ ἡ γυναίκα δὲν εἶναι πιὸ γνωστή; Γιατὶ δὲν ἔχει μεταφράσει ἄλλα ἔργα; Τοὐλάχιστον γιατὶ ὄχι ἄλλα ἔργα τῆς σειρᾶς αὐτῆς καὶ τοῦ Στίγκλερ γενικότερα. Ἐπίσης, ἄν ψάξητε στὸ Διαδίκτυο, θὰ διαπιστώσητε πὼς πρόκειται γιὰ μία ἐξαιρετικὴ ἀκαδημαϊκό μὲ βαθιὰ γνώση σὲ συγγενῆ θέματα. Γιατὶ ἡ ἔκδοσι νὰ μὴν ἔχῃ μιὰ εἰσαγωγὴ στὸ ἔργο ἀπὸ τὴν ἴδια, νὰ ξεστραβωθῶμε κι ἐμεῖς; Θὰ μοῦ πῇς, ποῦ ξέρεις, μπορεῖ νὰ τῆς τὸ πρότειναν καὶ νὰ ἀρνήθηκε... Ὅπως καὶ νὰ ἔχῃ, μακάρι νὰ ἐμφανιστῇ αὐτὴ ἡ κυρία, τοὐλάχιστον γιὰ νὰ τὴν εὐχαριστήσωμε.


Ἄν θέλητε νὰ ἐνημερώνησθε ὅταν δημοσιεύω καινούργια ἄρθρα, μπορεῖτε εἴτε νὰ ἀκολουθήσητε τὸ RSS feed μου, εἴτε νὰ ἐγγραφῆτε στὸ ἐνημερωτικό μου δελτίο (newsletter):

Σημείωσι: Ἀρχικὰ εἶχα δημοσιεύσει αὐτὴ τὴν ἀνάρτησι στὸ r/GREEK, ἀλλὰ ὅπως μπορεῖτε νὰ δῇτε, οἱ διαχειριστὲς ἐπέλεξαν νὰ τὸ διαγράψουν γιὰ ἀδιευκρίνιστο λόγο. Ἄν κάποιος μάθῃ γιατί, ἄς μοῦ πῇ κι ἐμένα ποιὸ ἦτο τὸ ἀδίκημα. Γι' αὐτὸ καὶ τὸ Reddit δὲν εἶναι καλὴ ἐπιλογὴ ἄν θέλητε νὰ σχολιάσητε. Ὁπότε, μπορεῖτε νὰ σχολιάσητε ἄν θέλητε νὰ συζητήσωμε στὴν ἀνάρτησί μου στὸ LinkedIn (προφανῶς μπορεῖτε ἐπίσης νὰ μοῦ στείλητε μήνυμα ἠλεκτρονικοῦ ταχυδρομείου).




Footnotes

  1. Kαὶ ἀπὸ ὅσο γνωρίζω εἶναι μόναδική, ἀφοῦ ὁ Daniel Ross—ἡ αὐθεντία στὸν Στίγκλερ καὶ τῆς ἀγγλικές του μεταφράσεις—δὲν ἔχει κάνει μετάφρασι τοῦ πρώτου ἔργου.
  2. Γιὰ παράδειγμα.